HoonSmart.com “บัณฑูร ล่ำซำ” ประธานกิตติคุณ ธนาคารกสิกรไทย (KBANK) แถลงเปิดใจกับสื่อมวลชนผ่านเฟซบุ๊คไลฟ์ KxPress เวลา 11.00 น. วันที่ 8 เม.ย. 2563 ว่า วิกฤติโรคระบาดครั้งนี้ ทำให้อดคิดถึง 20 ปีที่แล้วไม่ได้ที่ประเทศไทยกำลังเผชิญวิกฤติเศรษฐกิจครั้งใหญ่ เกิดความล่มสลายกันทั้งประเทศเช่นกัน ในช่วงเวลาที่ทุกคนพยายามแก้ปัญหา ครั้งนั้นผมจำได้ว่าในทุกวันที่ 4 ธันวาคมของทุกปี พระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกมาศาลาดุสิตดาลัย เพื่อพระราชทานพระราชดำรัส ให้กับคนไทยทั้งประเทศ ผมโชคดีที่ได้นั่งอยู่ในศาลาดุสิตดาลัย เป็นบุญตา เป็นบุญหู บุญปัญญา ที่ได้ฟังจากพระเจ้าอยู่หัวโดยตรงถึงปัญหาต่างๆและทางออกต่างๆ
ครั้งนั้นที่มีพระราชดำรัส ผมจำได้เป็นช่วงเวลาที่ทรงเริ่มแนะนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้คนไทยได้เข้าใจ ทรงรับสั่งให้พระราชดำริไว้ ไม่ว่าจะทำอะไรก็ตามขอให้แน่ใจว่าถ้าวันหนึ่งพายุมา ก็อย่าถึงกับล่ม หมายความว่าอย่าทำจนสุดโต่งเกินตัว ทุกอย่างต้องมีการเตรียมการ เพราะโลกมนุษย์มีการผันแปรตามปัจจัยต่างๆมากมาย ถ้าไม่เตรียมการไม่ระมัดระวัง เมื่อวิกฤตมาเมื่อพายุมาก็จะเกิดความเสียหายมากมายเหมือนที่เกิดขึ้นเมื่อ 20 ปีที่แล้ว เมื่อพายุมาก็ล่มสลายกันถ้วนหน้า พระราชดำรัสอันนั้นยังก้องอยู่ในหัวก้องอยู่ในหูผมในวิญญาณผมทุกวันนี้
ไม่ว่าพายุมาในรูปไหน ในวิกฤตเศรษฐกิจ หรือโรคระบาด ก็พัดทั่วโลก เศรษฐกิจไม่ดี ชั่วข้ามคืน พายุที่จะมาในรูปแบบความสูญเสียของภัยธรรมชาติ ดิน น้ำ ลม ไฟ พายุอันเกิดจากความไม่สงบในสังคม เห็นต่างกัน ร่ำรวย ยากจนต่างกัน ในที่สุด ล้วนเป็นพายุฝีมือของมนุษย์ ทั้งนั้น
เราต้องเตรียมตัวอย่างไร? เมื่อพายุมา
หลังช่วงวิกฤตเศรษฐกิจ ครั้งนั้นก็ผ่านมา 20 ปี เศรษฐกิจก็ดี ขึ้นเยอะ รอบนี้พายุมาในโรคระบาด คำถามว่าประเทศไทย มนุษย์จะเตรียมการอย่างไร ในช่วงดีๆ ก็ไม่ต้องเตรียมการอะไร ธนาคาร ก็ฟื้นกลับมาจากความเสียหายครั้งนั้นแล้ว แต่ไม่ใช่ ทุกอย่างมีการเปลี่ยนแปลงไป ความเสี่ยงมีอยู่ตลอดเวลา เกิดขึ้นจากมนุษย์ อยากได้กำไร ผ่านกลไกการเงิน มีการลงทุน ถ้าลงทุนเกินตัวก็จะเกิดความเสียหาย ครั้งนี้ก็หวังว่ามาตรการที่ทำไว้จะป้องกันได้
ครั้งนั้น ปี 40 พายุมาก็ล่มเลย ครั้งนี้ ไม่แน่ใจว่าใส่ครบไหม เพราะพายุยังไม่มา โรคระบาดครั้งนี้มีผลต่อระบบเศรษฐกิจ แต่ความมั่นคงของสถาบันการเงินได้ตุนเสบียงมาพอสมควร การที่เศรษฐกิจถดถอยเกิดจากคนทำงานไม่ปกติ ระบบธนาคารยังรองรับได้ สูญเสียกำไรบ้าง ก็พอรับได้ มีการตุนทุนไว้ ถ้าไม่ตุนทุนไว้เลย ก็เดือดร้อน ก็สามารถพิงระบบธนาคารได้ขั้นหนึ่ง ถ้าไม่พิงจนล้ม ก็พอรับได้อยู่ แต่ต้องดูว่าพายุจะเข้ามาแค่ไหน มาตรการที่ทำเข้มข้นพอไหม ตัวอย่าง ถ้าไม่ได้เตรียมการไว้ขั้นหนึ่ง รัฐบาลไม่ได้กู้เงินมากไปในอดีต ตอนนี้ก็ยังมีช่องที่พอจะทำได้ แต่ก็ตึงๆ ระบบรัฐบาล ระบบธนาคาร ระบบการเงินก็ยังตึง เชื่อว่ายังพอรับได้
แต่หลังจากกลับมาทำมาหากินกันแล้ว หลังจากเยียวยา ต้องคิดว่าจะทำอย่างไร?
สินเชื่อก็พอหาได้ เป็นองค์ความรู้ว่าจะทำอย่างไร พายุที่ก่อตัวคือไม่สามารถแข่งขันได้ ต้องสร้างความรู้ใหม่ ความรู้เดิมใช้ไม่ได้ แม้กระทั่งช่วงหลังๆ สืบเนื่องจากงบที่มีจำกัด งบวิจัย ก็ถดถอยไป ประเทศไม่มีการวิจัย ไปต่อไม่ได้ รัฐทำได้ช่วงหนึ่ง บริษัทใหญ่สามารถลงทุน ในการสร้างองค์ความรู้ใหม่ บริษัทของปตท. ก็ดีที่คิดกว้างไกล มีการค้นคิด มีการทดสอบไวรัส ทันการณ์ ทันเวลาที่ใช้ ธปท.ก็คิดจะทำไว้เช่นกัน ทุกส่วนช่วยกัน
พูดถึงองค์ความรู้ ผมจะลงไปในสิ่งที่สนใจ คือองค์ความรู้เกษตร เรื่องป่า ยิ่งป่าต้นน้ำ ที่จ.น่าน ถือว่าเป็นโจทย์ที่ท้าทาย ฝ่ายรัฐ เอกชนร่วมมือกันแก้ แต่คันลองในการแก้ ก็มีการปลูกป่า ความรู้ใหม่ ในการทำต้องหาความรู้ หากทำมาหากินไม่ได้ ก็รักษาป่าไม่ได้ เป็นมิติใหม่สำหรับผมเป็นการเริ่มต้นอีกฉากหนึ่งของชีวิต
ในส่วนนายธนาคารก็ทำเต็มที่แล้ว เมื่อไม่มีผม ผมมีความมั่นใจ 100 % คนเก่งทั้งนั้น คนแก่ก็จะต้องไปทำอีกอย่าง ทำแบงก์มา 40 ปีก็พอสมควร ก็ส่งต่อได้อยู่ดี ไม่มีความกังวลใด ไม่รู้สึกกังวล มีความสุข หาของใหม่ทำ ไม่ต้องทำซ้ำๆ ใครมีกำลังมาก ก็ต้องช่วย สถาบันการเงินมีทรัพยากร เงิน ก็ช่วยกัน
วันนี้ก็ถือว่าจบฉากเดิม อย่างสบายใจทีเดียว ลูกก็บอกว่าทำอย่างอื่น เลือกที่จะทำ แต่ก็ยังป้วนเปี้ยนกับกสิกรไทย เพราะใช้ทรัพยากรมาช่วยงาน ถือว่าเป็นการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญในชีวิต
ไม่มีนายบัณฑูร แบงก์กสิกรไทยเป็นอย่างไร?
ก็ไปได้ เพราะผมไม่ได้ทำงานมานานอยู่แล้ว ทีมงานทำประจำวัน เลือก “กอบกาญจน์ วัฒนวรางกูร” รักษาการประธานกรรมการ เพราะเธอเก่ง กสิกรไทย มีทรัพยากรคนเก่ง เธอมีประสบการณ์ ทางด้านภาคธุรกิจ ภาครัฐ มีมุมมองหลากหลาย เป็นคนที่ได้รับการยอมรับในเรื่องการจริยธรรม ส่วน”ขัตติยา อินทรวิชัย” ก็เป็นคนเก่งในแวดวงในการบริหาร ใจดี มีคนรัก และมีความรู้ทางด้านเทคนิคของการจัดการ ก็เป็นโจทย์ของเธอในการรับในช่วงท้าทาย
ประธานกิตติคุณ เป็นฉายา ไม่ต้องมีงานทำ ถ้าตำแหน่งต้องมีงานทำ ขอบคุณที่ยกย่อง ยังคงไปๆมาๆ กสิกรไทย อยากปรึกษาอะไร ก็ปรึกษาได้ ผมไม่ได้ร่วมในคณะกรรมการบริหารอะไรทั้งสิ้น คณะกรรมการจัดการ คนรุ่นใหม่ก็ทำกันไป
การลงในตำแหน่งในภาวะวิเกฤต แสดงว่ามีความเชื่อมั่นฝ่ายบริหารอย่างยิ่ง เป็นการทดสอบที่ดี รับมือกับงานตอนนี้ได้ ก็สามารถสอบผ่านรับงานไหนก็ได้ เป็นจังหวะที่ดี
จริงๆ ไม่ชอบทำงานแบงก์ อยากทำอะไร การทำงานที่กสิกรไทย ช่วยได้มาก ในเรื่องการแก้ปัญหาต่างๆ การมองโจทย์ เพราะไม่ใช่รับเงินฝากแล้วปล่อยกู้ แต่การบริหารองค์กรใหญ่ มีปัญหาหลากหลาย สามารถมองโจทย์ แก้ได้ ที่น่าน ล้วนแล้วแต่เป็นงานที่ทำมาก่อน
รัฐเปิด หาทางแก้ปัญหาต้นน้ำน่าน แรงจูงใจ ก็จะต้องทำอะไรที่เป็นประโยชน์ ชีวิตจะได้มีความหมาย หากนั่งเฉยๆ ชีวิตจะเหงาหงอย หาความรู้ใหม่
อาชีพที่สอง
คุณสมบัติของนายแบงก์ คือ สามารถมองโจทย์กว้าง ต้องถามอย่างไร ต้องหาคนประเภทไหนมาช่วยงาน
ใช้ชีวิตที่สอง หลังเกษณียณ อายุ 68 ปี แล้ว ทำงานได้อีก สุขภาพยังดี ตรวจร่างกายครบ อวัยวะทุกอย่างยังทำงานได้ดี ยกว้นปากที่ต้องระวัง เพราะกวัดแกว่งเกินไป
พื้นที่ป่าที่น่าน เสียไป 28% ยังไม่กลับมา แต่คนเริ่มเข้าใจ และร่วมมือ พูดกันรู้เรื่อง เอกชนและรัฐ แต่ต้องหาองค์ความรู้ ให้คนอยู่กับป่า ต้องมีองค์ความรู้ในการปลูกป่าใหม่ แบบเดิมไม่พอกิน หาเองด้วย และหาคนอื่นมาช่วย ปัญหาเดิม จะแก้แบบเดิมไม่ได้ ไม่เข้าใจว่าเกษตรกรไม่พอกิน ทำไมถึงไม่หารูปแบบใหม่ในการทำเกษตร เพิ่มมูลค่าให้เกษตร ยังอยู่ที่เดิม ประกันราคาแบบเดิมๆ ไม่สามารถแก้ปัญหาไม่ได้ เกษตรกรไทยยังจน ต้องหาองค์ความรู้ใหม่ วิธีการใหม่
ไม่ได้เล่นเรื่องการเมืองอะไร ที่ทำโครงการนี้ได้เพราะรัฐยอมให้ทำ ทั้งกระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
โรคระบาด คนที่รับผิดชอบตอนนี้ บุคคลากรที่ดูแลทางการแพทย์ ทุกระดับ ถือว่าทำงานด้วยความทุ่มเท และเสี่ยงตายด้วย ต้องให้การสนับสุนน มีเครื่องไม้เครื่องมือครบ เขียนนิยายใหม่ ไม่ใช่เรื่องเดิม พระเอกตายแล้ว ถ้าเขียนสารคดี เรื่องป่า หากสำเร็จ แต่ต้องทำให้สำเร็จ เป็นเรื่องใหม่ ของการทำมาหากิน การแบ่งปัน
ปัจจุบัน อนาคต แตกต่าง ตอนนี้มุ่งไปกว้างกว่าการธนาคาร การเงิน มุ่งไปหาการสร้างอาชีพในท้องถิ่นที่โยงกับป่า เป็นอีกมิติ กับอีกตัวตน การคิดคำนึง แรงบันดาลใจยังเหมือนเดิม
ธนาคารดิจิทัล สะดวกดี ไวรัสทำให้ร่างกายล้มได้ ก็ทำให้ระบบล้มได้ เตรียมไว้เป็นอย่างดี แต่ยังไม่เกิดขึ้น
4 อย่า
ผู้หญิงทั้งสองท่านก็เก่ง การเปลี่ยนผ่านไม่ได้ เพิ่งคิด คิดมานานแล้ว องค์ประกอบ โชคดีที่จัดเรื่องต่างๆ ได้เข้าที่ สามารถส่งไม้ต่อได้อย่างมั่นใจเลยว่า คนที่รับไม่ต่อ ไม่ใช่แค่ 2 ท่าน งานของธนาคารกสิกรไทย ทุกระดับมีความพร้อม ทำงานได้ต่อไป เรื่องความยั่งยืน ทำอย่างไรให้อยู่ต่อไปได้
ทำอย่างไรให้คนอยู่ต่อไปได้ ทำอย่างไรให้ชีวิตโดยรวม ทั้งคนรวย คนทั้งประเทศ ไม่ล่มสลายง่ายๆ ปัญหา ก็ต้องแก้ให้ได้ ไม่ว่าใครจะเข้ามาเป็นรัฐบาล มีอำนาจ เมื่อแก้ปัญหาไม่ได้ ก็จะต้องหาวิธีใหม่ ไม่ใช่วิธีเดิม แก้ไม่ได้ ก็ต้องช่วยกันหาวิธีใหม่ ไม่ใช่ทำแบบเดิม ก็แก้ไม่ได้
การเป็นนายธนาคาร ไม่มีความท้าทาย เคยท้าทายครั้งหนึ่ง ที่ทำอยู่ ท้าทายมากขึ้น เห็นโลกกว้าง มีหลากมิติในการแก้ อยากจะทำ บอกอะไรทีมบริหารธนาคาร จริงๆ ก็บอกไว้แล้ว มีคำตอบ 4 ข้อ คือ อย่ามั่ว เพราะความไม่ชัดเจน ตกลงกันอย่างก็ทำอีกอย่าง ไม่รับผิดชอบ ก็แก้ปัญหาใหญ่ไม่ได้ อย่าไม่คำนวณ พูดลอยๆ ก็พูดได้ทั้งนั้น ถ้าตัวเลขไม่ถึงก็ไม่ได้ ผล ถ้ารายได้ต่อไร่ไม่ถึง ก็แก้ปัญหาไม่ได้ อย่าชุ่ย ทุกอย่างต้องระมัดระวัง อย่าเหยียบตีนกัน รักษาสัมพันธภาพ ทะเลาะกันตลอดเวลาก็ไปไม่ถึงเป้าหมาย
ข้อด้อยของกสิกรไทย
เหมือนทุกธุรกิจ คือประมาท ไม่วางแผนให้รัดกุม เรื่องของการไม่พัฒนาสินค้าและบริการให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด เป็นความไม่ยั่งยืนย่างยิ่ง หากไม่ระวัง ทุกธุรกิจ มีสินค้าทดแทนได้ หากมัวหลงระเริง หากมัวแต่ทะเลาะเบาะแว้งกัน ไม่สามารถสร้างความแข็งแกร่งได้
เป้าหมาย
ทำตัวให้เป็นประโยชน์ ในบางเรื่องที่มีโอกาสให้ทำ ต้นน้ำน่าน ก็เป็นโจทย์อันหนึ่งที่มีโอกาสทำ
เปรียบเทียบความรุนแรง
เป็นพายุคนละอย่าง ต้มยำกุ้ง เป็นพายุ ของความโลภ ของมนุษย์ที่เกินพอดี ก็เสียหาย โรคระบาด ก็เป็นอะไรที่จะโทษมนุษย์โดยตรงไม่ได้ แต่ก็เกิดความเสียหายต่อมนุษย์ เกิดการหยุดชะงักของการทำมาหากิน ทำให้เดือดร้อนมีกินน้อยลง ชั่วคราว หวังว่าจะแก้ทัน มาตรการแก้ไขของรัฐ ก็ดูจะได้ผลเป็นลำดับ ความลำบากกันถ้วนหน้า เจ้าหน้าที่ของรัฐในการแก้ปัญหา ก็เหยื่อย ช่วยกันในรูปแบบต่างๆ น่าจะไปได้ดี
จะไม่เล่นการเมือง
แต่ถามว่าต้องทำงานกับภาคการเมือง ก็ต้องทำ หนีไม่พ้นที่จะทำงานกับภาครัฐ ทั้งฝ่ายการเมือง และฝ่ายราชการ
รีเอ็นจิเนียริ่งไหม ศัพท์เก่าแล้วใช้ไม่ได้ ต้องเปลี่ยนวิธีการทำงาน ของมนุษย์ หากทำแบบเดิม ก็ได้ แบบเดิม โดยเฉพาะการรักษาสภาพความเป็นอยู่ของประชาชนในระดับล่าง จะจัดการอย่างไร เป็นโจทย์ใหญ่ ที่จะจัดการอย่างไร ให้ทำงาน พอกินพอใช้ ให้มีความสุขได้
กสิกรไทย ความรู้ใหม่ ก็อาจจะเป็นเความรู้เรื่องไอที ที่จะต้องสร้างด้วย บางส่วนที่ความรู้ที่ไอทีที่กสิกรไทย ทำ อาจจะช่วยให้สสร้าวช่วยแก้ปัญหาลุกคาให้ทำมากาหากินไ ธนาคารก็หวังว่าจะมีงบประมาณส่วนหนึ่งในการสร้างความรู้ใหม่ ที่จะจัดขึ้นมา ได้
รุ่นต่อไป ไม่รู้ ดูแล้วไม่เห็น ไม่ใช่ลูกผมแน่ ไม่ค่อยมีแล้ว ลำซ่ำก็แยกกันไปทำงาน ความเป็นเจ้าของโดยจำนวนหุ้น ก็น้อยลง หายไป 20 ปีที่แล้ว มีแต่ชื่อ และสกุล ผู้ถือหุ้นเต็มตัว
ธนาคารควรจะทำอะไรต่อไป คือ 1 จะต้องสามารถขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ปล่อยสินเชื่ออย่างมีความหมาย สร้างมูลค่าเพิ่ม สร้างงานโดยทั่วหน้า ตอนนี้มีกระแสใหญ่ ไม่ให้แบงก์ ปล่อยสินเชื่อที่มีผลความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อม ต่อมนุษย์ หวังว่าจะมีสินค้าดี ๆให้ลูกค้าได้ใช้ มีเหลือกำไรบางก็ดีเหมือนกัน
เศรษฐกิจและสังคมไทยจะเป็นอย่างไร หลังเกิดโรคระบาด
อันนี้เป็นโจทย์ใหญ่ ตอนนี้แตกสลาย ตกงานไปต่างจังหวัด หลังเกิดโรคระบาดหายแล้ว จะกลับมาทำแบบเดิม หรือจะประเทศนี้จะหาอาชีพใหม่ให้ประชาชน หนีไม่พ้นเรื่องการหาความรู้ต้องหาความรู้ใหม่ ระบบเดิมไม่ได้ จากการศึกษา ระบบวิจัย ประเทศที่ไม่มีการพัฒนาความรู้ใหม่ ไม่มีทางที่จะสู้ใครได้ ประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นได้
ธุรกิจรายเล็ก ก็แย่แล้ว หลายรายเจอพายุ ที่ไม่มีลูกค้ามาใช้บริการ ก็จะต้องพักฐานไป จะต้องหาทุนใหม่ เข้ามา ทุนมีเสียได้ เสียไปแล้วกับเหุการณ์ที่เกิดขึ้น เกิดขึ้นทั่วโลก ไม่ใช่เฉพาะประเทศไทย
‘บัณฑูร ล่ำซำ’ กล่าวทิ้งท้ายให้คนไทยทุกคนปรับตัว เพื่อก้าวเดินต่อไปข้างหน้าอย่างมีความสุข หลังโลกลับมาปลอดภัยอีกครั้ง
อ่านข่าว
กสิกรฯ จะเป็นธนาคารแห่งภูมิภาค โตยั่งยืน เราต้องอ่านทางออก พาลูกค้าผ่านวิกฤตนี้ไปได้